صنعت هتلداري يکي از قديمي ترين امکانات مورد استفاده بشر با سابقه اي برابر با فعاليت هاي تجاري او به شمار مي رود. بطوري که قدمت مسافرخانه ها را به شش قرن قبل از ميلاد مسيح نسبت مي دهند ، اولين مسافران آن دوران بيشتر تجار و جنگجويان بودند (زماني فراهاني هميرا،1379: 113). برخي از ابتدايي ترين اين مسافرخانه ها در مسير تجاري ميان بابل و بغداد بودند. برخي از صاحب نظران معتقدند منشاء مسافرخانه ها از مصر بوده است(بريمر، 1995: 16).

با وجود تاسیسات مختلف ارائه دهنده ی خدمات در صنعت گسترده ی گردشگری، درک اینکه چرا افراد در مورد واژه های هتل، متل، مسافرخانه و دیگر تاسیسات اقامتی تصویر روشنی ندارند و نمی توانند تفاوت های آنها را تشخیص دهند تا حدودی روشن می شود. واقعیت امر نیز این است که تفاوت های موجود بین این دسته از تاسیسات به روشنی مشخص نیست. و این سردرگمی به خاطر اینکه طبقه بندی از نظر مالکان این تاسیسات بر اساس اعتقادی که نسبت به ارائه ی خدمات مناسب دارند، متفاوت است ارائه تعریفی مناسب و واحد از هر یک از این تاسیسات را با مشکل مواجه می سازد. اما علیرغم این قبیل مشکلات برخی تعاریف کلی و عمومی از این تاسیسات پذیرفته شده است.

یک هتل یا مسافرخانه به عنوان مکانی است که وظیفه ی اولیه ی آن فراهم کردن تسهیلات اقامت برای افراد است و یک یا چند مورد از خدمات زیر را به انجام می رساند: خدمات غذا و نوشیدنی، خدمات خانه داری، کانسیرج، خدمات گوش به زنگ(گاهی خدمات یکپارچه نیز خوانده می شود)، خدمات خشک شویی و استفاده از وسایل و لوازم مبله.

واژه متل، کوتاه شده ی واژه ی موتور هتل بوده و اشاره به تسهیلات اقامتی دارد که پذیرای مهمانان ورودی همراه با اتومبیلشان هستند. متل های اولیه اغلب فضای پارکینگ را در کنار اتاق مهمانان فراهم می کردند اما امروزه این وضعیت تغییر کرده چرا که آگاهی مالکان متل نسبت به موضوع امنیت مهمانان بیشتر شده است. متل ها می توانند در هر مجموعه ای قرار بگیرند اما معمولاً در حومه ی شهرها و یا در کنار جاده ها قرار دارند. این تاسیسات در دهه ی 1950 و 1960پیشرفت های موفقیت آمیزی داشتند.

مزرعه‌گردی با محیط خاصی که در آن اتفاق می‌افتد شناخته می‌شود. آن را گردشگری زراعتی نیز می‌نامند. این نوع گردشگری بخشی از گردشگری عمومی است که در آن گردشگری محیط زیست و گردشگری فرهنگی باهم اشتراک پیدا می‌کنند. مزرعه‌گردی عبارت است از اقامت گردشگر و گاهی مشارکت او در فعالیتهای روزانه مزارع و مراتع. محبوبیت مزرعه‌گردی، با توجه به اینکه خانواده‌های ساکن در مزارع در جستجوی کسب و کاری به عنوان مکمل یا جایگزین فعالیتهای اقتصادی سنتی خود هستند، افزایش یافته است. علاوه بر این مزرعه‌گردی ابزاری برای صیانت از چشم‌اندازهای سنتی است.

گردشگران به خاطر فعالیت در فضای آزاد به دنبال مزرعه‌گردی هستند. سایرین، اکثراً شهرنشینان، به دنبال تجربه موقت سبک زندگی روستایی هستند که اغلب بخشی از تصویر فرهنگی منطقه را تشکیل می‌دهد و یا به عنوان فراری نوستالژیک به «روزهای خوب گذشته» عمل می‌کند. در تنوع بخشیدن به کسب و کارهای کشاورزی به فعالیتهایی مانند مزرعه‌گردی، برخی از نویسندگان (گارسیا رامون، 1995 : 268) به تأثیرات متنوع خود روی کارگران اشاره کرده‌اند. آنها دریافتند که زنان به خصوص نقش مهمی در کارکردهای جدید مهمان‌نوازی مزرعه‌ها ایفا می‌کنند، به طوری که بیشتر کار بر دوش کسانی است که به شکل سنتی وظایف کار خانه را برعهده دارند.

منبع: tourism encyclopedia, edited by jafar jafari, 2002

سیاحت اکتشافی، یک سفر کاملا تجهیز شده، هدایت شده و مراقبت شده است برای شکار، اکتشاف یا تحقیقات علمی که مبدأ آن مربوط به آفریقای شرقی است. با افزایش packaged tour ها به آفریقای شرقی و جنوبی و نیز دیگر مناطق دارای منابع طبیعی ، این تورها نام سیاحت اکتشافی را ارائه می دهند. هدف اصلی و ابتدایی سیاحت اکتشافی جدید به ندرت شکار است بلکه بیشتر مشاهده و عکاسی از حیات وحش می باشد.

منبع: tourism encyclopedia, edited by jafar jafari, 2002

برنامه ریزی خوب نتایج دلخواه و فعالیت ها را در یک حالت سیستماتیک برای رسیدن به موفقیت تضمین می کند. گام های زیر به طور خلاصه یک سلسله مراتب منطقی رابرای برنامه ریزی گردشگری توصیف می کند.

1-  گام های فرایند برنامه ریزی:

گردشگري اجتماعي يك پديده متمايز و پيچيده است و معناي آن بواسطه دوره ي زماني  و كشور مورد بحث متفاوت است . يك ليست كوچك از واژگان مترادف با اين مفهوم ميتواند وسعت و پيچيدگي اين موضوع را مشخص كند. اصطلاحاتي مانند گردشگري براي كارگران ، اتحاديه ها (كاركنان يك سازمان) ، پيشرفت شخصي و شغلي  ، ارتقاي اتحاد اجتماعي بر يك اساس غير انتفاعي يا بر اساس علايق عموم. گردشگري اجتماعي معمولا بر اساس اهداف اتخاذ شده تعريف  مي شود و براي دست يافتن به اين اهداف روش هاي مختلف به كار گرفته مي شود .

فلسفه‏ی روشن گردشگری اساس و  پایه ای ضروری است برای توسعه ی یک سیاست منسجم. به طور کلی فلسفه ممکن است به عنوان یک سیستم برای هدایت زندگی، به عنوان ساختاری از مبانی رفتار، عقاید، یا سنت ها تعریف شود؛ یا اصول گسترده ی کلی از یک موضوع یا زمینه خاص فعالیت. مطابق با این تعریف کلی برای اهداف کنونی، فلسفه ی گردشگری ممکن است به عنوان یک اصل کلی یا مجموعه ای از اصول تعریف شود که عقاید و ارزش های اعضای یک جامعه در ارتباط با اینکه چگونه گردشگری می تواند در خدمت مردم یک کشور یا منطقه باشد را تعیین کند، و این به عنوان راهنمایی برای ارزیابی مطلوبیت فعالیت های مرتبط با گردشگری عمل می کند.

مهم است که بر نقش حیاتی بکار بردن ارزش های ساکنان یک مقصد در تعیین محتوای سیاست گردشگری تأکید کرد. در واقع، ارزش های ساکنان اساسی فراهم می کند که سیاست و اجزای متنوع آن بر آن قرار دارد. در پایان سیاست های گردشگری که ارزش های ذینفعان، یا میزبانان را منعکس نکند ناگزیر از رسیدن به حمایت های مردمی و سیاسی ناکام خواهد بود. سیاست هایی که حمایت سیاسی بلند مدت نداشته باشند محکوم به شکست هستند.

تمایز فلسفی گاهی اوقات میان مقصدهای ارزش محور و بازار محور ایجاد می شود، در حالیکه جذابیت مفهومی در عمل تا حدودی مبهم است. هیچ مقصدی نمی‏تواند رقابتی باشد مگر اینکه در جذب بخشهای سودآور بازار در بلند مدت موفق باشد. در همین راستا، هیچ مقصدی نمی‏تواند پایدار باشد مگر، زمانی که بازده اقتصادی تولید کند، همچنین در حفظ حقانیت ارزش محوری مورد نیاز در یک جامعه دموکراتیک موفق باشد.

منبع:

Goeldner, Charles R, J. R. Brent Ritchie., Tourism: principles, practices, philosophies —9th ed. Published by John Wiley & Sons, Inc